Fort de Hel: bijzondere geschiedenis in een prachtige omgeving

‘Vandaag tijdens een fietstocht gestopt bij Fort de Hel. Wat een prachtige historische plek!’, schrijft een bezoeker in een review op Google Maps. ‘Een beetje een verborgen pareltje in Willemstad’ schrijft een andere bezoeker. Fort de Hel is misschien voor veel Moerdijkers nog verborgen en dus onbekend, maar daar komt langzaam toch echt verandering in. Steeds meer fietsers, wandelaars en recreanten in onze gemeente ontdekken het kleine fort en wat het allemaal te bieden heeft. “Het is geen avonturenpretpark, maar een mooi gebouw met een bijzondere geschiedenis, dat ligt in een prachtige omgeving. Waar je rustig op een van de terrassen of binnen kunt genieten.”

Gewoon lekker kneuterig

Deze beschrijving is van Wim van Lierop, hij is samen met Dick Wirstorfer sinds vorig jaar beheerder van het Fort de Hel. Wim en Dick hebben sindsdien hard gewerkt om het fort nog aantrekkelijker te maken voor bezoekers. Fort de Hel heeft een bijzondere, lange geschiedenis. Het werd in 1811 gebouwd door de Fransen, ter verdediging van Willemstad tegen een mogelijke Engelse invasie. Fort de Hel moest rugdekking bieden aan het verderop gelegen grotere Fort Sabina. Na het vertrek van de Fransen werd Fort de Hel gemoderniseerd, zodat het uiteindelijk plaats bood aan 118 soldaten, zes kanonnen, vier mortieren, vier Coehoornmortieren en twee mitrailleurs. Tijdens de mobilisatie in 1939 werd het fort weer bezet door Nederlandse militairen en vervolgens in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers, totdat die eind 1944 door de geallieerden werden verdreven.

Er is zoveel gebeurd hier

Die bijzondere geschiedenis kunnen bezoekers nu zelf ontdekken. Bijvoorbeeld aan de hand van olieverfschilderijen in nissen van het fort, met bij elk schilderij een verhaal. Maar ook borden met QR-codes die na het scannen een stukje geschiedenis vertellen. “We hebben het fort zo ingericht dat het een Frans aanzien heeft”, vertelt Wim. “Met klassieke chaise longues en prachtige rode kitschbanken. En we geven ook gratis rondleidingen, bijvoorbeeld aan bezoekers op het terras die aangeven dat ze meer willen weten over de geschiedenis. Dat wordt erg gewaardeerd. We hebben hier zelfs al kleinkinderen ontvangen van mannen die tijdens de mobilisatie in 1939 in het fort gelegerd waren. Heel bijzonder. Er zijn zoveel verhalen te vertellen. Wist je dat er in 1943 onder begeleiding van Duitse soldaten een kind is geboren in het fort? Ach, er is zoveel gebeurd hier.”

Meer dan alleen geschiedenis

Maar Fort de Hel is meer dan alleen geschiedenis. Omdat het ligt op diverse fiets- en wandelroutes (bijvoorbeeld het ‘Floris V-pad’ voor lange afstandswandelaars, Zuiderwaterlinie en de ANWB fietsroute ‘Stelling van Willemstad’) ontdekken ook steeds meer fietsers en wandelaars het als rustpunt. Even bijkomen op een van de terrassen. “We proberen onze bezoekers elke dag verse soep en vers brood en gebak te serveren”, legt Wim uit. “En koffie natuurlijk. We gaan voor kwaliteitsproducten, maar ook hier geldt dat het lekker kneuterig blijft. En vergeet de natuur in de omgeving niet, die is prachtig. We hebben bij het fort een pluktuin aangelegd, bezoekers kunnen vanaf volgend jaar bloemen en groenten meenemen die daar door ons zijn geplukt. Het is ook mogelijk om buiten te badmintonnen of andere spelletjes te doen, dus kinderen kunnen zich ook prima vermaken. En in de winter zorgen we voor bordspellen binnen op tafel. We willen dat mensen zich vrij voelen om hier lekker een dagje te recreëren.”

Zoveel mogelijk individuele aandacht geven

“Fort de Hel biedt ook plaats aan mensen die op een bepaald moment door het leven zwaar op de proef zijn gesteld en daardoor niet meer kunnen deelnemen aan het arbeidsproces”, vervolgt Wim. “Bij ons kunnen ze weer wennen aan een werkritme en zo krijgen ze ook weer vertrouwen in zichzelf en anderen. Een idealere omgeving dan Fort de Hel is daarvoor nauwelijks denkbaar. Dat doen we in samenwerking met de gemeente en met het Werkplein. Het gaat ons niet om maximale winst maken. Ons terras hoeft niet stampvol te zitten. Iedereen moet zich uitgenodigd voelen om hier te zijn. En niet het gevoel hebben: ‘ik moet hier iets besteden’. Gewoon lekker kneuterig inderdaad.”

Meer weten?

Fort de Hel (Helsedijk 85 in Willemstad) is van mei tot oktober zes dagen per week geopend van 10.00 uur – 17.00 uur (behalve op maandag). Van oktober tot mei gelden in principe dezelfde openingstijden, behalve bij slecht weer. Op de website van Visit Moerdijk vindt u meer informatie.