Algemeen

Waarom opvang in onze gemeente?

De asielzoekerscentra in Nederland zitten overvol. De rijksoverheid vraagt alle gemeenten om mee te werken aan een oplossing voor dit probleem. Als gemeente willen wij onze verantwoordelijkheid nemen en een eerlijke bijdrage leveren aan een fatsoenlijke opvang van asielzoekers in ons land, maar wel onder onze eigen voorwaarden. We vinden het belangrijk om zoveel mogelijk zelf te bepalen wat er in onze gemeente gebeurt op het gebied van asielopvang. Om de regie te houden hebben we deze plek daarom nu aan bij het COA aangeboden en gaan we een overeenkomst te sluiten. 

Voor welke doelgroep is de locatie bedoeld?

In Zevenbergen willen we ruimte bieden aan een mogelijke opvanglocatie met maximaal 200 plekken aan de Schansdijk. De gemeenteraad beslist uiteindelijk of de opvanglocatie er komt. Het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) bouwt deze locatie en zal de opvanglocatie ook gaan beheren. Bij de invulling van de locatie worden bij voorkeur eerst alle aan de gemeente gekoppelde  statushouders geplaatst, vervolgens aan de regio gekoppelde statushouders en ten slotte vreemdelingen met een kansrijke asielaanvraag, bij voorkeur met plaatsingsadvies in de regio. Alleen indien er dan nog ruimte resteert, gaat het COA over tot instroom van een andere doelgroep asielzoekers óf - indien er bij het COA geen behoefte is aan aanvullende asielopvang - verhuur aan de gemeente voor (maatschappelijke) opvang van andere doelgroepen.

Vluchtelingen, asielzoekers, statushouders, noodopvang, azc's - wat is wat?

Vluchtelingen zijn mensen die, bijvoorbeeld door oorlog in hun land, vrezen voor hun leven en daarom hun land ontvluchten.

Vluchtelingen die asiel aanvragen heten asielzoekers. Vaak vraagt iemand asiel aan omdat iemand vreest voor vervolging vanwege ras, nationaliteit, godsdienst, politieke overtuiging of omdat iemand tot een bepaalde sociale groep behoort. Asielzoekers worden tijdens de behandeling van hun asielaanvraag opgevangen in asielzoekerscentra (azc’s).

Zodra zij een verblijfstatus krijgen in Nederland, worden ze statushouders genoemd. Vanaf dat moment hebben ze ook recht op een woning in Nederland.

Kansrijke asielzoekers zijn asielzoekers waarvan de verwachting is dat ze een asielstatus zullen krijgen. Bijvoorbeeld omdat er in hun land een oorlog woedt.

Wat voor soorten opvang zijn er?

Het COA heeft te weinig opvangplekken, omdat de instroom van asielzoekers nu erg hoog is. En omdat te weinig statushouders kunnen verhuizen van de asielzoekerscentra (azc’s) naar woningen door de krapte op de woningmarkt. Om aan de wettelijke taak te kunnen voldoen om asielzoekers op te kunnen vangen, worden er naast de azc’s extra opvanglocaties ingericht: de tijdelijke opvang. Daarnaast is er de crisisnoodopvang. Dit is kortdurende opvang van asielzoekers in accommodaties die het Rijk normaal inzet voor burgeropvang bij incidenten, rampen of crises. Denk aan sporthallen of tentenkampen.

Aan de Schansdijk in Zevenbergen komt een tijdelijke opvanglocatie voor de duur van maximaal 15 jaar.

Wat is het COA?

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zorgt voor de opvang en begeleiding van asielzoekers in Nederland tijdens de asielprocedure. Dit houdt in dat het COA zorgt voor huisvesting vanaf het moment dat de asielzoeker asiel aanvraagt in Nederland, tot aan het moment dat de asielzoeker Nederland moet verlaten of een verblijfsvergunning krijgt. Ook vangt het COA statushouders op totdat zij een woning in de gemeente waaraan zij gekoppeld zijn hebben gekregen.

Bezoek voor meer informatie de website van het COA. Het COA is straks verantwoordelijk voor het beheer van de opvanglocatie aan de Schansdijk.

Wat doen de bewoners overdag?

De mensen die in de opvang verblijven, hebben dezelfde rechten en plichten als ieder ander in Nederland als het aan komt op bewegingsvrijheid. Ze mogen zich dus vrij bewegen in de gemeente. Het COA kent huisregels, bewoners krijgen deze in hun eigen taal uitgereikt. En ze krijgen uitleg over rechten, plichten en omgangsvormen in Nederland. De mensen zijn zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van hun eigen leefomgeving. Leerplichtige kinderen volgen onderwijs.

Daarnaast hebben volwassenen gesprekken met onder meer de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en VluchtelingenWerk. Ze bereiden zich met programma’s en/of vrijwilligerswerk voor op hun toekomst. Dat kan zowel op als buiten de locatie zijn. Met organisaties en partijen in de omgeving zoekt het COA naar een zinvolle tijds- en dagbesteding. Asielzoekers mogen als hun asielaanvraag langer dan een half jaar in behandeling is, ook betaald werk doen. Wie werkt, moet een eigen bijdrage betalen voor de kosten van de opvang.

Koken asielzoekers zelf?

In principe krijgen alle asielzoekers leefgeld om zelf boodschappen te doen en te koken. Tenzij ze op een locatie verblijven waar niet gekookt kan worden, dan krijgen ze eten van het het COA. Dat laatste is eigenlijk alleen het geval op (crisis)noodopvanglocaties waar geen keukens zijn/ geplaatst kunnen worden.

Gaan kinderen in een opvanglocatie naar school?

Alle kinderen in Nederland hebben recht op onderwijs. Ook kinderen van asielzoekers gaan zo snel mogelijk naar school. In ieder geval binnen 3 maanden nadat ze in Nederland zijn aangekomen. Gemeenten zorgen voor het onderwijs aan leerplichtige kinderen. Het COA werkt nauw samen met gemeenten en scholen.

Waarom is de omgeving niet eerst gevraagd of zij hier mee instemmen?

De opvang van vluchtelingen is een verplichting die we als land zijn aangegaan door ondertekening van internationale verdragen en door Europese en nationale wetgeving. Aan die verplichting moeten we met elkaar, als land, invulling geven. We vinden het als gemeente onze verantwoordelijkheid om opvang te gaan bieden aan asielzoekers.

Bij een vraagstuk als opvang van asielzoekers past het dat het gemeentebestuur verantwoordelijkheid neemt en een belangenafweging maakt tussen het algemeen belang en de belangen van omwonenden en inwoners. Het college heeft dit zorgvuldig gedaan en besproken met de gemeenteraad. Uiteraard gaan we ook met omwonenden, inwoners en andere belanghebbenden in gesprek en staan alle reguliere (juridische) middelen open om meningen kenbaar te maken. Dit kon bijvoorbeeld door in te spreken tijdens de commissievergadering van 11 mei 2023 en via de bezwarenprocedure tegen de voorlopige vergunning als die is afgegeven.”

Ik lees in de krant dat er te veel asielzoekers worden toegelaten. Is de opvang in Moerdijk dan wel nodig?

Het klopt dat er de afgelopen jaren meer aanvragen van asielzoekers zijn toegekend. Dat heeft een aantal redenen. Het komt aan de ene kant omdat er veel asielzoekers zijn uit landen die zo onveilig zijn dat de aanvragers meestal mogen blijven. Aan de andere kant komt het ook omdat de overheid moet bewijzen dat een aanvraag niet klopt. Ook dat zorgt voor meer toegekende aanvragen. Daarnaast kunnen er geen asielzoekers worden teruggestuurd naar landen waar zij hun eerste asielaanvraag deden als daar de opvang niet op orde is. Los van het feit dat er relatief veel aanvragen worden goedgekeurd, is het ook de verwachting dat de instroom van asielzoekers hoog blijft. Er worden zowel veel nieuwe aanvragen verwacht uit onveilige gebieden, maar ook asielzoekers die voor gezinshereniging komen. Terwijl iemand’s asielprocedure loopt, heeft diegene recht op opvang.

Al met al blijft de behoefte aan fatsoenlijke opvangplekken hoog. De opvanglocatie in Moerdijk is daarom – net als op andere plekken – hard nodig.

Nederland geeft aan meer asielzoekers een vergunning dan andere landen. Laat Nederland ‘gelukzoekers’ toe?

In Nederland zijn de afgelopen jaren (procentueel) meer vergunningen afgegeven dan in andere landen. Dat komt deels omdat er veel asielaanvragen zijn uit onveilige gebieden, deels omdat de overheid moet bewijzen of iemand’s aanvraag terecht is, en deels omdat mensen niet kunnen worden teruggestuurd naar een land waar de asielopvang niet op orde is. Dat betekent niet automatisch dat er aanvragen onterecht worden toegekend. Maar door de achterstanden bij het verwerken van asielaanvragen duurt het wel langer dan wenselijk voordat duidelijk is of iemand in Nederland mag blijven. Dat betekent dat er ook asielzoekers in de opvang zitten die uiteindelijk níet mogen blijven (veelal uit ‘veilige landen’). De rijksoverheid heeft inmiddels maatregelen aangekondigd om aanvragen vanuit ‘veilige landen’ sneller te beoordelen, zodat deze aanvragers ook weer sneller uitgezet kunnen worden. Ook wil de rijksoverheid dat asielzoekers gaan bewijzen dat hun verhaal klopt, in plaats van dat de overheid moet bewijzen dat hun verhaal níet klopt.