Een rioolgemaal is een installatie die ervoor zorgt dat het afvalwater naar de zuiveringsinstallatie wordt gebracht.
Een rioolgemaal staat op het laagste punt van een gebied. Het gemaal pompt het afvalwater van dat gebied over een langere afstand, of naar een hoger gelegen gebied. Een zogeheten eindgemaal verzamelt het water uit meerdere gebieden. Vanaf dit eindgemaal gaat het water naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie.
Onderdelen
Een rioolgemaal bestaat meestal uit:
- een ontvangstkelder;
- een besturingsgebouwtje of besturingskast (de bekende groene kastjes met rode lamp);
- één of meerdere pompen.
De pompen in een gemaal worden bijna altijd elektrisch aangedreven. De gemeente Moerdijk is onderverdeeld in zogenoemde bemalingsgebieden, die elk een gebiedsgemaal hebben. In totaal zijn dat er ongeveer veertig. Sommige staan in fraaie gebouwen, maar het merendeel zijn kleine, onopvallende gemalen. In totaal zijn er in de gemeente Moerdijk wel 500 gemalen.
Hoofdpost (regelsysteem gemalen)
Tegenwoordig kunnen de meeste gemalen op afstand worden bediend. Daarnaast worden ze door zogeheten telemetrie bewaakt. Hierbij controleert een computer op een centrale post de werking van de gemalen. Zo worden storingen opgespoord. Ook kan de computer adviezen geven over preventief onderhoud. De gemeente Moerdijk bewaakt en analyseert deze hoofdpost volledig in eigen beheer.
Installaties en renovaties
Gemalen bevatten elektrische en mechanische installaties. Om deze installaties in topvorm te houden, investeert gemeente Moerdijk periodiek in renovaties. Zo blijven de gemalen up-to-date.
De elektrische installatie van een gemaal gaat ongeveer 15 jaar mee, de mechanische installatie ongeveer 30 jaar. Na zo’n lange periode is het moeilijk om aan de juiste vervangende onderdelen te komen. Geheel vervangen en aanpassen naar een moderne installatie is dan een alternatief.
Duurzaam renoveren
Bij renovatie staat duurzaamheid voorop. Dit betekent dat materialen worden hergebruikt en het energieverbruik van installaties wordt verminderd. De grootste energieverbruikers in een gemaal zijn de pompen. Met een aantal maatregelen, zoals energiezuinige motoren, kan ongeveer 10 tot 20 procent aan energie worden bespaard. Uiteindelijk zal 90 procent van de hoofdgemalen energiezuinige hoogrendementsmotoren hebben. Dit levert een forse kostenbesparing op en een flinke verlaging van de CO2-uitstoot.
Ongemerkt
De omgeving merkt trouwens bijna niets van een gemaalrenovatie. Een tijdelijke pompinstallatie zorgt ervoor dat het afvalwater in de riolering ondertussen gewoon wordt verzameld en getransporteerd. Zo kunnen inwoners ongestoord hun toilet blijven doorspoelen.